BUDI DAYA 2

MEI KARTAWINATA

kemis,19 mei 2022

BUDI DAYA 2

Ari neangan kapercayaan 

ayana WUJUD Pangeran mah kieu:

"Teangan heula disakuliahna badan urang, 

aya naon nu asalna ti Wujud Pangeran?" . . . 

karena 

urang upamakeun kieu bae geura: 

Pangna urang percaya kana "ayana" 

nagara Walanda teh nya-eta lantaran 

di nagara urang aya urang Walanda, 

nya kitu deui lamun urang hayang nyaho 

kana kaayaan di nagara Walanda 

nya kudu nanya ka manehna, 

ari sababna 

nya-eta lamun nanya ka urang dieu 

(nu acan ka nagara Walanda) mah 

najan nu umurna geus ratusan tahun oge 

atuh lapur, moal nyahoeun ! . . . . 

Kajaba lamun manehna sok nanya 

kanu wajib ditanya . . . .

Naon atuh nu asal ti Wujud Pangeran ? 

Ari anu asal ti wujud Pangeran, 

kahartina ku katerangan ama mah, 

nya-eta : 

"Pangawasana" 

atawa anu disebut 'KUDRAT' tea.

Ari "Pangawasana" (Kudrat) 

mun tumrap dina badan 

sarta walagri anggahota, 

nya-eta :

uteuk --------------  kaayaan elingan
panon -------------  kaayaan tenjo

ceuli ---------------  kaayaan denge

sungut ------------- kaayaan ucap

irung ---------------  kaayaan ambeu 

hate ----------------  kaayaan pikir

saraf-saraf ------ kaayaan rasa

leungeun --------- kaayaan obah

suku ---------------  kaayaan ngalangkah

tah jadi nyata 

yen eta kabeh teh Pangawasa 

(Kudrat) Pangeran anu tumerap dina wujud Kamurahannana (kaayaan lahir), 

sarta tambah tetelana 

yen Pangawasa Pangeran 

anu aya dina badan urang teh 

beunang oge diibaratkeun 

Walina Pangeran pikeun nyumponan 

kana tekadna mahluk, 

jeung palebah dieu kudu inget 

yen anu ngadaya-ngupayakeun teh 

lain Pangeran ku Anjeun, 

tapi ngan Pangawasana wungkul ! . . . .  

Numatak urang ulah nganyar-nganyari 

rek nyebutkeun sagala lampah 

jeung Pangeran saperti : 

"Puguh-puguh urang nu keur dahar, 

make hayoh ngakukeun Pangeran nu tuang" -- "Puguh-puguh urang nu ngadu hayam, 

hayoh nuding-nuding majar Pangeran 

anu ngadu hayam", 

ari sababna nya-eta 

Pangeran mah tara tuang, 

tara maen, 

tara ngadu, 

ulah disasaruakeun jeung urang 

anu sipat anyar ! 

Jadi sagala lampah mahluk mah 

eta tergantung kana tekadna masing-masing, malah tinimbang jeung tudang tuding kagorengan ka Pangeran 

leuwih hade urang daek tumarima ka Anjeunna, kapan tekad urang teh di daya-upayakeunnana ku Pangawasa Anjeunna, 

sarta kajadiannana sagala lampah teh 

ku Pangersa Anjeunna ! 

Kapan sok aya ucap kieu : 

kudu "N a d a r" 

hartina nya-eta  : 

geura "ngahaturkeun nuhun kalawan 

"tekad nu saenyana" 

ka nu ngagaduhan sakabeh Kodir (Kudrat) 

anu tumerap di mahlukna, 

nya-eta ka nu jadi asalna sakabeh Kudrat (sulukna nya Abdul Kodir), 

kieu :

"Geura tumamprak lir bakakak, 

sarta sing rumasa henteu daya jeung upaya" -- 

"Rumasakeun adat urang cara : 

cabe, tarasi, bawang jeung angeun kelor , 

sarta sing bisa ngarasakeun 

yen dina sajroning jirim urang aya jisim 

anu asal tina Karahiman Pangeran 

(sulukna: Sangu nu bodas diwadahan daun remong") -- 

Ari endog nya-eta silokana patekadan urang , mun endogna endog hayam 

anu tangtu tea megarna nya jadi hayam, 

mun soang nya jadi soang, 

karana Pangeran mah 

teu ngahalang, 

teu ngajurung, 

ngan urang nu kudu aya pamilih . . .

Jeung-na Nadar teh 

mun inget mah kudu bae salawasna, 

da Pangasih Pangeran oge ka urang 

beurang peuting estu teu aya pegatna.

Nu matak ulah boga rasa punjul, 

ari masih hirup 

dina Pangawasana Allah keneh mah ! 

Tumarimakeun atuh Kamurahan Allah teh ! Sarta ulah sok ngaku geus Suci, 

lamun badan urang huripna 

masih make barang kotor ! 

Anggur geura biasaan 

sugan laun-laun jadi bisa, 

kilangbara mun bisa nepi ka fahamma. 



ka 1 : Ulah poho ka Pangeran (Wujud) 
ka 2 : Sing era ku Pangawasana (Kudrat) 
ka 3 : Boga rasa ku Pangersana (Iradat) 
ka 4 : Rumasa sanggeus Uninga (Ilmu) 

Kumaha tuluyna 

ari urang geus terang 

yen dina badan urang 

aya anu ngadaya jeung ngupayakeun ?

Sanggeusna urang nyaho, 

atuh kudu boga pamlih, 

nya-eta pikeun nyetuur (ngamudi) 

tekad, lampah jeung ucap urang, 

sangkan Ki Rasa nu aya di urang 

jeung di sasama mahluk 

ulah nepikeun ka pinanggih 

jeung kateungeunahan, 

da ari Pangawasa Pangeran nu tumerap 

di mahlukna mah tara sakawenang-wenang, salawasna nurutkeun sakumaha 

anu ngabogaan tekad bae . . . 

Ngan buahna (hasilna) goreng-hade, 

ngeunah teu-ngeunahna 

tanggungan rasana nu ngalampahkeun.

Jadi palebah katerangan anu di luhur 

tina hal Kudrat 

geus netelakeun saeutik-eutikeun 

yen Pangawasana Pangeran teh 

gede pisan gunana pikeun 

"hurip" jeung "hirupna" mahluk, 

atawa keur "ngumbara" jeung "balikna", 

ngan bae sing waspada ngamudiannana, pikeun ngumbara di alam dunya 

urang kudu boga "ilmu kahuripan", 

ari hasilna nya rupa dunya, 

jeung pikeun "hirup" hasilna kasalametan.    

Nu matak beuki tetela 

ayana Karamat teh nya ti Para Wali, 

hartina ayana Rahmat Pangeran teh 

tina sabab urangna daek ngagawekeun Pangawasa Pangeran (Wali'ulah atawa Kudrat), jadi lain ti kayu, ti batu , lain ti astana, 

tapi tarekah urang sorangan keneh bae !

Anu matak ulah rek salah faham 

rek Mangeran ka kayu, ka batu, 

persasat ka barang anyar ! ! !